نخستین ساعات روز شنبه (? اردیبهشت) بود که واژه “آنفلوانزای خوکی” به رسانه?ها راه پیدا کرد، واژه?ای که در روزهای اخیر تبدیل به سرخط اصلی اخبار شده است. چه چیزی یک آنفلوانزای ساده را تا این حد خطرناک کرده است؟

ابتلا به آنفلوانزای خوکی در روزهای گذشته، برای نخستین بار در مکزیک مشاهده شد و پس از آن نیز در ایالت?های جنوبی ایالات متحده، مواردی مشابه گزارش شد. تعداد کشته?شدگان بر اثر این بیماری در مکزیک تا صبح دوشنبه (?? آوریل / ? اردیبهشت)، بر اساس اعلام وزارت سلامت این کشور، ??? نفر و مبتلایان احتمالی به ویروس “H1N1? (ویروس عامل آنفلوانزای خوکی) حدود هزار و ??? نفر بوده است. بانک جهانی برای مقابله با این بیماری، ??? میلیون دلار در اختیار دولت مکزیک قرار داده است.

“آنفلوانزای خوکی” یک بیماری کاملا ساده و رایج دستگاه تنفسی است. آنفلوانزا در خوک?ها نیز همان قدر رایج است که در انسان?ها. این بیماری به راحتی و سرعت سرایت می?کند اما به ندرت به مرگ منتهی می?شود.

اما چه چیزی ویروس کنونی را تبدیل به ویروسی خطرناک کرده است؟ ویروس خوکی نیز مانند تمام ویروس?های دیگر خود را تغییر می?دهد. اگر خوک?های مبتلا به آنفلوانزای خوکی همزمان به آنفلوانزای انسانی یا پرندگان نیز مبتلا باشند، این ویروس?ها می?توانند در بدن حیوان ژن?های خود را تعویض کنند. بدین ترتیب نوعی جدید از ویروس به وجود می?آید که هم ژن?های انسان و هم ژن?های حیوان را در خود دارد. این همان اتفاقی است که ظاهرا در مورد ویروس کنونی افتاده است.

ویروس جدید یکی از انواع H1N1 است. N و H مخفف واژه?های ” Neuraminidase” و ”Hنmagglutinin ” و نام دو قشاء سلولی ویروس هستند. در مجموع ?? گونه از “Hنmagglutinin ” و ? زیرمجموعه از ” Neuraminidase” وجود دارند که می?توانند ترکیب?های مختلفی با هم تشکیل دهند. گونه?های “A H1N1? ویروس آنفلوانزا برای نخستین بار در سال ???? میلادی قرنطینه شدند.

راه?های انتشار ویروس آنفلوانزای خوکی و نشانه?های ابتلا به آن

ویروس آنفلوانزای خوکی می?تواند به طور مستقیم از خوک به انسان یا برعکس منتقل شوند. سرایت?های تا کنونی به طور مستقیم از خوک به انسان بوده‌اند. بر اساس اخبار منتشر شده، در مکزیک تا کنون احتمالا در ? مورد، انتقال از انسان به انسان بوده است. انتقال انسان به انسان نیز دقیقا شبیه سرایت?های سرماخوردگی معمولی، از راه قطرات بزاق به عنوان مثال در هنگام عطسه و سرفه صورت می?گیرد.

“پاندمی” یا فراگیری گسترده این ویروس در سطح جهانی نیز از خطرهای دیگری است که در مورد آن هشدار داده می?شود. ویروس یادشده می?تواند از راه مسافران به دیگر کشورها نیز منتقل شود. به گفته مارگارت چان، رئیس سازمان بهداشت جهانی (WHO) «مشاهده بیماری خود می?تواند خطر بالقوه?ای برای انتشار جهانی آن باشد.» این احتمال قوی است که بسیاری از مردم در برابر نوع جدید ویروس ایمن نباشند. اما این?که این نوع از سرماخوردگی چقدر خطرناک است، به گفته کارشناسان در روزهای آینده مشخص خواهد شد.

بر اساس اعلام مرکز پیشگیری از بیماری?های واگیر ایالات متحده، آنفلوانزای خوکی از راه مواد غذایی منتقل نمی?شود. البته برای اطمینان بیشتر می?توان گوشت خوک را تا دمای بیش از ?? درجه رساند. در این صورت ویروس به?طور حتم از بین خواهد رفت.
نشانه ?ها همچون نشانه?های یک سرماخورگی ساده است: تب، احساس خستگی، بی?اشتهایی و سرفه. برخی بیماران همچنین آب?ریزش بینی، گلودرد و حالت تهوع نیز دارند. اسهال همزمان با تهوع در آنفلوانزای خوکی شدیدتر از انواع دیگر سرماخوردگی است.

چه داروهایی در برابر این بیماری مؤثرند؟

بر اساس اعلام “CDC”، اداره سلامت ایالات متحده، دو داروی “Tamiflu” و “Relenza” که داروهای رایج برای مقابله با آنفلوانزا هستند، برای مقابله با تمام گونه?های کنونی آنفلوانزای خوکی نیز مؤثرند.

البته تا کنون هیچ واکسن مؤثری برای این نوع از آنفلوانزا یافت نشده است. سازمان بهداشت جهانی و مرکز پیشگیری از بیماری?های واگیردار ایالات متحده ویروس “H1N1? را قرنطینه کرده?اند تا ?آنها را برای ساخت واکسن در اختیار داروسازان قرار دهند.
پنج نکته مهم برای جلوگیری از ابتلا به آنفولانزای خوکی

1--دستهای خود را بشویید:
ذرات و قطرات کوچک ناشی از سرفه و عطسه بیماری را منتقل می کنند. این ذرات به دستهای ما منتقل می شوند و بعد هر چیزی را که ما لمس کنیم آلوده کننده می شود.
راه صحیح دست شستن : به غیر از پشت و روی دستها و انگشتان ، زیر ناخنها ، بین انگشتان و دور مچها را به مدت کافی با آب گرم یا داغ کف مالی کنید و بشویید و بعد خوب با آب بشویید::: دستهای خود را نه تنها قبل از غذا خوردن و بعد از دستشویی رفتن بلکه بعد از استفاده کردن از حوله یا پوشاندن دهان بعد از سرفه یا عطسه بشویید.درست است تعداد دفعات خیلی زیاد می شود درست مثل تعداد دفعاتی که اگر شما در اورژانش یا اتاق عمل مشغول به کارمی بودید این کار را انجام می دادید.

2- وقتی عطسه یا سرفه می کنید دهان خود را بپوشانید:
اگر دستمال ندارید از شانه یا گودی آرنج خود استفاده کنید.اگر این ذرات به لباس یا یقه شما منتقل شوند خیلی بهتر است از اینکه در هوا و بین افراد دیگر انتشار یابند.بعد دستهای خود را بشویید.ماسکهای جراحی هم خوب هستند ولی در مورد استفاده هر روزه از آنها توافق نظر وجود ندارد و در ضمن دستها را هم پاک نگه نمی دارند

3-در خانه بمانید
اگر بیمار هستید در خانه بمانید و همیشه دستهای خود را بشویید تا دیگران را آلوده نکنید

4-صورت خود را لمس نکنید
دستهای خود را از غشاهای مخاطی ( چشم- دهان - بینی ) دور نگه دارید چون ویروس از این راه ها وارد بدن می شود.
5- از افراد بیمار دوری کنید
در ضمن اجسام صاف مثل سکه بیشتر از اجسام زبر و منفذدار مثل کاغذ ویروس را منتقل می کنند

اقدامات ملی و بین المللی برای مقابله با آنفلوانزای خوکی

کشورها و سازمانهای ملی و بین المللی به ویژه در زمینه بهداشت در ماههای اخیر و پس از شیوع بیماری آنفلوانزای خوکی تلاشهای بسیار زیادی برای مقابله با این بیماری به صورت پیشگیری افراد سالم و درمان افراد مبتلا به این بیماری انجام داده اند.
 در برخی از کشورها مدارس، موزه ها و کتابخانه ها بسته شده اند و به مردم توصیه شده است با یکدیگر دست ندهند و ظروف خود را مشترکا استفاده نکنند.
در برخی دیگر از کشورها کلیه رویدادهای سفر نیز معلق شده است. اقدامات قرنطینه داوطلبانه نیز در نقاطی از دنیا صورت گرفته است.
 
در همین راستا سازمان بهداشت جهانی  نیز به عنوان مهمترین سازمان بین المللی در زمینه بهداشت و سلامت تدابیری اندیشیده است.
 اعلام به موقع هشدارها در مورد همه گیری این بیماری از وظایف این سازمان است. کارشناسان و دانشمندانی که
ماه ژوئن  در وین گردهم آمدند، تصمیم گرفتند که آنفلوآنزای خوکی را پاندمی یا بیماری مسری جهانی بخوانند.

سازمان بهداشت جهانی برای اولین بار در چهل سال اخیر بیماری آنفلوآنزا را به عنوان پاندمی معرفی کرده و زنگ خطر همگیر شدن این بیماری را به صدا درآورده است. آنفلوانزا با شروع فصل سرما فراگیرتر می‌شود. این اقدامات می تواند دولت ها را با هدف محدود کردن گسترش آنفلوانزای خوکی، به اعمال محدودیت هایی در زمینه تجارت، سفر و سایر زمینه ها رهنمون سازد.

   
13- اقدامات ایران برای مقابله با آنفلوانزای خوکی

 علاوه بر برگزاری سمینارهای مختلف برای بررسی جنبه های خطرناک این بیماری در داخل کشور، شرکت در جلسه اضطراری وزیران بهداشت کشورهای مدیترانه شرقی با هدف تصمیم‌گیری درباره برگزاری حج عمره و تمتع در قاهره یکی دیگر از اقدامات ایران در این زمینه است.

در حال حاضر پنج شرکت از کشورهای فرانسه، انگلستان، آمریکا، سوئیس و آلمان در زمینه تولید این واکسن فعالیت می‌کنند و از این بین، سه شرکت با ادعای دست‌یابی به فن‌آوری تولید آن و کسب مجوز اولیه از سازمان بهداشت جهانی در حال مذاکره برای ثبت در کشورها هستند اما هنوز از میزان اثربخشی و عوارض کاهش این واکسن‌ها اطلاع دقیقی در دست نیست.

 با وجود دانش فنی تولید واکسن آنفلوانزای نوع آ در کشور، تنها مشکل موجود در این راه را عدم دسترسی به مقادیر کافی است. طرح تولید این واکسن در ایران به صورت پروژه‌ای مشترک و ملی با سازمان بهداشت جهانی ادامه دارد که در حال حاضر در مرحله مذاکره برای این پروژه مشترک هستند و پس از قدری پیشرفت در زمینه‌ تولید واکسن آنفلوانزای فصلی، می‌توان در خصوص آنفلوانزای نوع آ (H1N1) هم قدم‌های خوبی برداشت.

 دکتر لنکرانی وزیر بهداشت ایران با اشاره به وجود مقادیر کافی داروی مورد نیاز آنفلوانزای نوع آ (H1N1) اسلتامیویر(تامیفلو) در کشور گفت: برخی از کشورها از این داروها برای پیشگیری از این بیماری استفاده کرده‌اند و هم‌اکنون با بحران مقاومت به دارو مواجه شده‌اند، از این رو تاکید ما بر مصرف دارو تحت پروتکل درمانی است، البته داروی رده سومی به نام (رلنزا) هم به مقادیر مورد نیاز سفارش داده‌ شده است.

 وی، با بیان این که ایران از معدود کشورهایی است که ماده اولیه داروی موثر بر آنفلوآنزای نوع آ را در داخل تولید می‌کند، گفت: هزینه تمام شده این دارو یک سوم نوع وارداتی آن است. البته اقدامات دیگری از قبیل آماده‌سازی سیستم بهداشتی - درمانی تخت‌های مراقبت ویژه و اتاق‌های ایزوله نیز برای بیماران احتمالی آنفلوآنزای نوع آ در کشور در نظر گرفته شده است.